Visie op onderwijs en arbeidsmarkt
Aanleiding
In 2035 zal onze gemeente behoorlijk gegroeid zijn op het gebied van inwoneraantal, aantal arbeidsplaatsen en de hoeveelheid woningen. Groei is in onze visie niet het doel, maar een resultaat. Een resultaat van ambitie, ontwikkeling, ruimte voor ondernemerschap, innovatie, realisatie van CO2-reductie, een integrale afweging van ruimtegebruik, participatie, goede bereikbaarheid en de juiste afstemming tussen werken, wonen en leven.
Voldoende werkgelegenheid, goed opgeleid personeel en werk voor iedereen die wil en kan werken is in onze visie een belangrijk onderdeel van een gemeente waar het goed werken, wonen en leven is voor alle inwoners, ondernemers en werknemers. Een gemeente waar welzijn en welvaart prioriteit hebben. Vanuit POM willen en moeten we dan ook een bijdrage leveren aan werkgelegenheid voor inwoners die willen en kunnen werken en de afstemming tussen onderwijs en bedrijfsleven in de gemeente Meierijstad.
Brede welvaart
Onderdeel van de inzet op brede welvaart en welzijn, is in onze ogen ook het streven dat alle (toekomstige) inwoners van de gemeente Meierijstad die kunnen en willen werken, ook daadwerkelijk aan het werk kunnen zijn in de gemeente Meierijstad. Daarmee bieden we perspectief aan de huidige werkenden, maar ook aan inwoners die momenteel wel willen en kunnen werken maar niet aan het werk zijn en aan de jongeren die wonen in Meierijstad en nog niet aan het werk zijn.
Dit kunnen we alleen bereiken als het onderwijs en de overheid hierin steunt. Met een werkloosheid van net iets boven de 3% is het aantal werklozen in de gemeente overigens zeer laag. Dit is mede te danken aan het sterke en diverse bedrijfsleven in Meierijstad waardoor op alle niveaus en in veel verschillende sectoren werkgelegenheid wordt geboden. De werkloosheidscijfers kunnen alleen laag gehouden worden als blijvend aandacht bestaat voor de ontwikkelingen in het bedrijfsleven, ontwikkelingen van buitenaf, het vestigingsklimaat voor bedrijven, ondernemerschap, de vraag naar personeel en het aanbod van (nieuwe) werknemers.
Werkgevers hebben hierin zelf een grote verantwoordelijkheid o.a. door het binden, boeien en opleiden van werknemers. Voor een goed vestigingsklimaat is het bedrijfsleven ook mede afhankelijk van de overheid. En daarnaast moet ook blijvend aandacht zijn voor de mensen die werkloos zijn, mensen die dreigen werkloos te raken en de mogelijkheden om werknemers ook te huisvesten in de buurt van het werk. Daarnaast moet het onderwijs zoveel mogelijk aansluiten op de vraag vanuit werkgevers, zodat ook jongeren perspectief op werk kan worden geboden in de woonomgeving.
Wat doen we al?
Onderstaand een weergave van enkele zaken waarbij POM danwel individuele ondernemers in Meierijstad betrokken zijn met als doel een betere afstemming tussen onderwijs en arbeidsmarkt en voldoende geschikte werknemers in de toekomst:
- PIM Werkt: POM is aangesloten bij PIM Werkt: het digitale en fysieke loket waar verschillende partners werken aan werk voor iedereen. Werkzoekenden en werkgevers kunnen bij PIM Werkt terecht voor gecoördineerde arbeidsbemiddeling. Het streven is een gemeente zonder werkloosheid
- Gemeentelijke stuurgroep onderwijs-arbeidsmarkt: werkgevers, onderwijsinstellingen (PO, VO en MBO) en de gemeente hebben regelmatig afstemming over thema’s op het snijvlak van onderwijs en arbeidsmarkt
- Werk voor mensen waarvoor betaald werk niet vanzelfsprekend is: Heel veel werkgevers bieden al werk aan mensen voor wie betaald werk niet vanzelfsprekend is. De voornaamste drijfveren hiervoor zijn (maatschappelijke) betrokkenheid, goed werkgeverschap en van betekenis willen zijn voor de samenleving
- Hybride docentschap: samen met enkele onderwijsinstellingen in de gemeente, zijn de mogelijkheden bekeken om docenten uit het bedrijfsleven in te zetten voor projecten, gastlessen en in het regulier onderwijs. Dit heeft inmiddels geleid tot de eerste “vacatures” voor zgn. hybride docenten binnen het Fioretti College
- The Chocolate Factory: zowel POM als individuele werkgevers zijn betrokken bij de opzet van een grootschalig initiatief gericht op technisch onderwijs, opleiden van werknemers, leisure en de verbinding tussen techniek, voeding en cultuur
- Inpat Center: een 1-tal werkgevers uit Meierijstad hebben het Inpat Center mede opgericht. Het Inpat Center begeleidt werknemers van bedrijven die niet in de regio wonen naar woonruimte in (de omgeving van) Meierijstad. De afgelopen jaren zijn zo 10-tallen werknemers verhuisd
- Huisvesting arbeidsmigranten: voor een deel van de werkzaamheden binnen bedrijven worden arbeidsmigranten ingezet. Goede huisvesting in de buurt van het werk in combinatie met mogelijkheden voor integratie in de maatschappij zijn essentieel om gebruik te kunnen blijven maken van de inzet van deze groep werknemers. Het beleid voor de grootschalige huisvesting van arbeidsmigranten (short stay) is door de gemeenteraad vastgesteld. De volgende stap is de realisatie van locaties en acties gericht op integratie van arbeidsmigranten die hier (langer) willen blijven
- Duurzame inzetbaarheid, leren & ontwikkelen: veel bedrijven investeren in duurzame inzetbaarheid van werknemers en stimuleren leren & ontwikkelen. Vanuit POM is recent ook een SLIM-subsidie aangevraagd en verkregen die wordt ingezet om bedrijven nog laagdrempeliger opleidingsmogelijkheden aan te laten bieden aan werknemers en/of het opzetten van een leercultuur voor het bedrijf
- Diverse initiatieven om leerlingen uit het basisonderwijs ontdekkenderwijs kennis te laten maken met bedrijven uit de gemeente Meierijstad, zoals Let’s Play in Schijndel
- Contacten, structuren en netwerken: naast de contacten die via POM verlopen hebben vrijwel alle werkgevers zelf ook directe contacten met onderwijsinstellingen op verschillende niveaus voor o.a. stage- en afstudeeropdrachten en zijn bedrijven continue bezig met het opleiden van personeel, wordt onderling gezocht naar mogelijkheden om boventallige werknemers te herplaatsen, wordt gebruik gemaakt van regionale en nationale subsidieregelingen op het gebied van onderwijs- arbeidsmarkt en gebruik gemaakt van de structuren en samenwerkingsverbanden – zoals Noordoost Brabant Werkt – die kennis, contacten en kansen bieden voor werkgevers en werknemers
Wat zouden we samen beter of nog meer kunnen doen?
Ondanks dat er al veel gebeurd op het gebied van afstemming tussen onderwijs en arbeidsmarkt, zijn er ook zaken die anders kunnen, met als doel om betere resultaten te behalen:
- Jongeren behouden voor de lokale arbeidsmarkt:
- Studiefaciliteiten voor jongeren: zowel in Uden als in Oss zijn recent openbare studievoorzieningen (faciliteiten, begeleiding, etc.) voor jongeren ingericht, waar jongeren samen of alleen kunnen studeren en ook begeleiding kunnen krijgen. Een dergelijke voorziening kan een broedplaats worden voor talenten die elders naar school gaan maar elkaar lokaal kunnen ontmoeten en steunen en mogelijk samen ook projecten kunnen oppakken. Deze faciliteiten kunnen gekoppeld worden aan ondernemerschap en ondernemende vaardigheden via StartUp Meierijstad, bedrijfsopdrachten (zie onder), het op de Noordkade in Veghel gevestigde Circular Food Center dat voedselverspilling fors wil verminderen en verbindingen met middelbaar en hoger beroepsonderwijs
- Bedrijfsopdrachten voor alle niveaus: leerlingen lerenderwijs met bedrijven in de gemeente kennis laten maken. Aan de bedrijfsopdrachten voor leerlingen van het VO, MBO, HBO (en misschien zelfs voor leerlingen op de basisschool), kan in groepen worden gewerkt. Leerlingen / jongeren leren op deze manier de lokale bedrijven kennen, werken aan echte uitdagingen / problemen van bedrijven en zullen later dan ook graag hun stage of afstudeerplek – en vervolgens werk – hier willen invullen. Onderwijs en bedrijfsleven kunnen hier samen nog mooie stappen in maken
- Verkleinen van de mismatch op de arbeidsmarkt: de vraag naar technisch opgeleid personeel, zorgmedewerkers en mensen met ICT-kennis neemt alleen maar toe onder bedrijven. Het aanbod van arbeidskrachten is fors lager dan de vraag. Deze mismatch kan er uiteindelijk toe leiden dat de continuïteit van bedrijven in het gedrang komt of dat bedrijven verplaatsen naar elders. Onderwijs, overheid en bedrijfsleven zouden gezamenlijk een plan moeten maken om lokaal danwel regionaal deze mismatch te verkleinen
- Aantrekken van hoogopgeleide talenten: als hoogopgeleide talenten die in Meierijstad bij bedrijven willen komen werken, ook hier (in de omgeving) woonruimte kunnen vinden die aansluit bij de woonbehoeften is dat niet alleen positief voor de werving van personeel, maar ook als bouwsteen voor vitale kernen en gemeenschappen. Woningen voor hoogopgeleide talenten zouden dan ook onderdeel moeten zijn van het woningbouwprogramma van de gemeente
- Samenwerking: betrek ondernemers helemaal aan de voorkant bij initiatieven. Nog te vaak worden projecten of initiatieven bedacht vanuit onderwijs en/of overheid zonder betrokkenheid vanuit het bedrijfsleven. Of het nou gaat over een overheidsproject om werklozen / uitkeringsgerechtigden aan het werk te krijgen of een initiatief van onderwijsinstellingen om de instroom in bepaalde opleidingen te bevorderen, betrek werkgevers al in de ideefase, geef ze ook echt een stem in de ontwikkeling van het initiatief en een positie in de uitvoering. De initiatieven zijn veelal gericht op werk, betrek dan ook de werkgevers om draagvlak te realiseren, initiatieven te toetsen en teleurstellingen op een later moment te voorkomen
- Permanente huisvesting arbeidsmigranten: Zoals eerder aangegeven wordt ingezet op goede en voldoende woonruimte voor de arbeidsmigranten die hier werken. Voor arbeidsmigranten die hier willen blijven zullen echter ook woningen beschikbaar moeten komen. Tijdelijke huisvesting is voor die groep geen optie en biedt ook veel minder mogelijkheden voor integratie in de gemeenschap. Het is belangrijk dat er goede huisvesting is en dat zij zich hier thuis (gaan) voelen
- Accountmanager onderwijs: om vanuit het onderwijs de contacten met het bedrijfsleven beter te structureren is het wellicht een idee om een centrale accountmanager aan te stellen als vaste spil / schakel tussen onderwijs en bedrijfsleven (en de gemeente). Die accountmanager is o.a. aanspreekpunt voor de jaaragenda van open dagen, de bedrijfsopdrachten zoals bovenstaand geformuleerd, hybride docentschap, vmbo ‘On Stage’, etc. Nu worden bedrijven op vele verschillende momenten door veel verschillende personen van de verschillende onderwijsinstellingen benaderd voor veel verschillende activiteiten. Meer regie en afstemming door de aanstelling van een centrale accountmanager zou een oplossing kunnen zijn voor alle versnipperde contacten
Waar zetten we op in?
Vanuit POM zetten we in op een duurzame relatie tussen met onderwijsinstellingen en de overheid waarbij er op het gebied van werkgelegenheid ruimte zou moeten zijn om alle (toekomstige) inwoners van Meierijstad die willen en kunnen werken ook werk te kunnen bieden in Meierijstad. Dit houdt in dat ook voldoende werkgelegenheid moet zijn voor jongeren die hier opgroeien. Als jongeren in hun schoolperiode al op diverse momenten hebben kennisgemaakt met bedrijven uit de gemeente, kunnen ze beter vervolgkeuzes maken voor opleidingen en/of werk.
Naast het behoud van jongeren zullen ook hoogopgeleide talenten van buiten de gemeente geworven worden door bedrijven om aan de vraag te kunnen voldoen. Er is met name vraag aan hoogopgeleid technisch geschoold personeel, personeel met digitale vaardigheden en personeel in de zorg. Lokaal en in regionaal verband moeten we ons gezamenlijk inspannen om deze mismatch op de arbeidsmarkt te beperken.
Randvoorwaardelijk hiervoor is het leveren van gezamenlijke inspanningen voor het aantrekken en behouden van talenten voor de lokale arbeidsmarkt, behoud van onderwijsinstellingen in de gemeente, goede afstemming tussen partijen, een goed vestigingsklimaat voor bedrijven en voldoende en geschikte woonruimte en bijbehorende voorzieningen voor werknemers.
In gesprek
Graag gaan we vanuit POM in gesprek met de politiek over onze visie op onderwijs en arbeidsmarkt en over de manier waarop we in Meierijstad de gestelde doelen kunnen behalen. Wil je een reactie geven op onze visie? Mail deze dan naar Jos van Asten op info@pom.nl.