Duurzaamheid

In 2035 zal onze gemeente behoorlijk gegroeid zijn op het gebied van inwoneraantal, aantal arbeidsplaatsen en de hoeveelheid woningen. Groei is in onze visie niet het doel, maar een resultaat. Een resultaat van ambitie, ontwikkeling, ruimte voor ondernemerschap, innovatie, realisatie van CO2-reductie, een integrale afweging van ruimtegebruik, participatie, goede bereikbaarheid en de juiste afstemming tussen werken, wonen en leven.

Een duurzame leefomgeving is in onze visie een belangrijk onderdeel van een gemeente waar het goed werken, wonen en leven is voor alle inwoners, ondernemers en werknemers. Een gemeente waar welzijn en welvaart prioriteit hebben. Vanuit POM willen en moeten we dan ook een bijdrage leveren aan de verduurzaming van het bedrijfsleven en beperking van de CO2-uitstoot in de gemeente Meierijstad.

Net zoals elke gemeente heeft ook Meierijstad de opdracht om in 2050 CO2-neutraal te zijn. Om aan die doelstellingen te voldoen, wordt onder andere ingezet op energiebesparing en duurzame opwek van energie. De Regionale Energiestrategie (RES 1.0), zonneweides, windmolens en de ‘Transitievisie warmte’ zijn enkele dossiers die een bijdrage aan CO2-neutraliteit moeten leveren. Ook het bedrijfsleven in Meierijstad heeft zich gecommitteerd aan de CO2-doelstellingen. Met een bijdrage van 40% aan de totale CO2-uitstoot in Meierijstad, is het ook logisch dat ondernemers zich inzetten voor CO2-reductie. Om brede welvaart en welzijn voor alle inwoners, ondernemers en werknemers in Meierijstad te realiseren, zijn volgens ons in het kader van duurzaamheid een aantal zaken van belang. Zo zal op het gebied van duurzaamheid verder gekeken moeten worden dan individuele belangen. Daarnaast moeten zorgvuldige afwegingen gemaakt worden over de benutting van de beschikbare ruimte en locaties voor de opwek van energie. Ook vinden wij het belangrijk dat er politieke keuzes gemaakt worden, waarvan we de gevolgen kunnen overzien. En ten slotte moeten we de kennis en innovatiekracht van het bedrijfsleven benutten.

Vaak gaan politieke discussies over de CO2-uitstoot van bedrijven, waarom er geen zonnepanelen liggen op alle bedrijfsdaken, hoe vervuilend de industrie is, enzovoorts. In onze visie op duurzaamheid laten we een ander geluid horen. Een geluid van wat er al kan en gebeurt, de stappen die bedrijven nu al nemen, waarom iets wel of niet lukt, waarom ondernemers en inwoners elkaar nodig hebben en hoe we in onze ogen op weg kunnen naar een duurzaam en CO2-neutraal Meierijstad.

Het bedrijfsleven in de gemeente Meierijstad is zich bewust van de noodzaak, kansen en mogelijkheden die verduurzaming biedt. Niet omdat ooit is afgesproken dat bedrijven in 2050 CO2-neutraal moeten zijn, maar omdat het goed is voor het milieu, omdat ondernemers hun (klein)kinderen ook willen zien opgroeien en omdat het businesskansen biedt. Onderstaand hebben wij een aantal voorbeelden op een rij gezet van ontwikkelingen die al spelen. In sommige gevallen is/zijn de overheid en/of andere partners als de Rabobank of POM daarbij betrokken, maar in veel gevallen zijn het initiatieven van ondernemers zelf:

• Meer dan 20% van alle bedrijfsdaken in de gemeente Meierijstad is al voorzien van zonnepanelen. Daarmee loopt het bedrijfsleven in de gemeente Meierijstad in de regio Noordoost-Brabant voorop.
• Vrijwel elk nieuw opgeleverd pand voldoet aan hoge duurzaamheidseisen, zoals BREEAM-certificering (een duurzaamheidskeurmerk voor het realiseren van duurzame gebouwen met minimale milieu-impact). De recent opgeleverde bedrijfspanden op bedrijventerrein Foodpark in Veghel en bedrijventerrein Duin in Schijndel zijn hier voorbeelden van. Bij vrijwel elke verbouwing, aanpassing van processen of investering maken ondernemers de afweging of het beter, schoner, energiezuiniger of duurzamer kan. Niet omdat het moet, maar omdat dit onderdeel is van toekomstgericht ondernemerschap.
• Energie- en klimaatscans: in samenwerking met de gemeente en de Rabobank helpen we ondernemers door gratis energie- en klimaatscans aan te bieden. Dit doen we voor ondernemers die hun bedrijfspand of -ruimte huren, geen extra budget hebben voor nieuwe investeringen en te weinig zicht hebben op de kansen die verduurzaming voor hen biedt. In deze gratis energie- en klimaatscans wijzen we ondernemers op mogelijke energiebesparingen, beantwoorden we vragen in het kader van Wet Milieubeheer en delen we voorbeelden van collega-ondernemers. Ook geven we inzicht in de voordelen van investeringen in klimaatadaptatie, zoals vergroening van het terrein of bedrijfspand in het tegengaan van hittestress en wateroverlast. Goede voorbeelden en inspirerende verhalen van ondernemers geven we vervolgens ook een podium in een nieuw op te zetten digitaal platform voor en door ondernemers.
• Energiehandelsplatform: om lokaal energieverbruik en lokale opwek te koppelen en onafhankelijk te zijn van de capaciteit van het energienet, zijn we de mogelijkheden aan het verkennen om een energiehandelsplatform op te zetten voor alle ondernemers in de gemeente Meierijstad. Dit platform gaat energiecongestie tegen en zorgt voor het lokaal koppelen van energiestromen. Bovendien kan dit platform op termijn ook kostenbesparingen realiseren, omdat onafhankelijk van energieleveranciers wordt geopereerd en (de kosten voor het verschil tussen het voorspelde energieverbruik en het daadwerkelijk energieverbruik) kunnen worden bespaard.
• Waterstof: tien tot vijftien van de grootste bedrijven in Meierijstad investeren gezamenlijk in de mogelijkheden van waterstof als energiedrager voor de toekomst: in bedrijfsprocessen, zakelijk vervoer en gebouwverwarming. Concrete toepassingen die momenteel onderzocht worden zijn de realisatie van een waterstoftankstation, heftrucks op waterstof en plaatsing van een ‘elektrolyser’ ten behoeve van groene waterstof.
• Zon op dak: samen met Solisplan worden de kansen en mogelijkheden voor grootschalige zon-op-dak-projecten aangejaagd en gestimuleerd. Potentiële kansen liggen op twee gebieden: 1. de realisatie van initiatieven die reeds SDE-subsidie hebben ontvangen en 2. projecten die nu nog gerealiseerd kunnen worden voordat geen nieuwe grootschalige projecten meer op het energienet aangesloten kunnen worden.
• Realisatie windmolenpark langs de A50: een viertal grote bedrijven in Veghel heeft enkele jaren geleden een traject ingezet voor de realisatie van vier windmolens langs de A50. De hoop is dat de definitieve vergunning nog dit jaar wordt afgegeven en dat alle vier geplande windmolens in 2022 operationeel zijn.
• Warmtenet: door enkele partijen worden momenteel de mogelijkheden verkend om een warmtenet te realiseren, gevoed met de restwarmte van industriële bedrijven. Doel hiervan is om woningen en/of bedrijven van het gas af te krijgen.
• Elektrificatie van vrachtwagens: een aantal logistieke bedrijven hebben het initiatief genomen voor een gezamenlijk project gericht op elektrificering van vrachtwagens, in combinatie met de realisatie van snellaadmogelijkheden voor elektrische vrachtwagens.
• Onderzoek ‘van het gas af’: net zoals de gemeente in de woonkernen heeft gedaan, start ze in het kader van de ‘Transitievisie warmte’ een onderzoek op de bedrijventerreinen naar de mogelijkheden (en belemmeringen) om t.z.t. compleet ‘van het gas af te gaan’.

Om invulling te geven aan de duurzaamheidsambities en de door het Rijk vastgestelde doelstellingen, willen we een aantal tips meegeven op het gebied van het ontwikkelen van gemeentelijk beleid en de uitvoering daarvan. Uiteraard hebben wij niet voor elke uitdaging de oplossing al paraat. Als we weten waar we gezamenlijk aan moeten werken, dan hebben wij er echter alle vertrouwen in dat we ook tot oplossingen komen.

• Staar je niet blind op de huidige technieken en technologieën en kijk verder dan alleen zonnepanelen en windmolens. De komende jaren zullen nieuwe technologieën, ideeën en ontwikkelingen leiden tot kansen die we nu nog niet kennen en die een grote bijdrage gaan leveren aan de energietransitie. Stel je open voor vernieuwing, experimenteer en ontdek zonder vooralsnog te veel te verplichten. Bied experimenteerruimte en ontdek gezamenlijk nieuwe kansen en mogelijkheden. De wortel werkt veel beter dan de stok. 2050 is niet heel ver weg, maar ver genoeg om nu geen beslissingen te hoeven nemen die een grote impact hebben op de omgeving en de ontwikkeling van Meierijstad, terwijl het oplossend vermogen in het kader van de energietransitie mogelijk maar heel beperkt is en er alternatieven voorhanden komen of zijn.
• Stel geen onrealistische plannen en visies vast zonder deze onmiddellijk concreet te maken. Onderzoek wat praktisch realiseerbaar is en zet daar op in. Bied inwoners en ondernemers duidelijke perspectieven. De maatschappelijke weerstand tegen windmolens en zonneweides is onderdeel van het feit dat er geen duidelijke perspectieven geboden worden. Maak realistische keuzes, faciliteer die keuzes en ga vervolgens voor realisatie, ook op het gebied van ruimtelijke ordening. Er zullen altijd en op elke locatie tegenstanders zijn van nieuwe ontwikkelingen, maar kijk naar het grotere geheel om ontwikkelingen mogelijk te maken.
• Zonnepanelen kunnen een grote bijdrage leveren aan CO2-neutraliteit, maar zijn niet overal toepasbaar en/of realiseerbaar. Beperkende factoren zijn onder andere de mogelijkheden om aan te sluiten op het energienet (congestie), teruglopende SDE-subsidies, en zeer strenge eisen voor dakconstructies en op het gebied van brandveiligheid, vanuit verzekeraars. Maak bijvoorbeeld samen met Enexis een realistisch plan om de congestieproblematiek in Meierijstad en de regio op te lossen.
• Creëer – als ambitie, ter inspiratie en om nieuwe ontwikkelingen mogelijk te maken ‘het duurzaamste bedrijventerrein van Nederland’ en gebruik dit als vliegwiel om ook de andere/bestaande bedrijventerreinen in de gemeente Meierijstad te verduurzamen. Door bij de ontwikkeling van een nieuw bedrijventerrein vooraf rekening te houden met de energiebehoefte van bedrijven, een proeftuin te creëren voor verduurzaming, in te spelen op klimaatadaptatie, nieuwe technologieën toe te passen, te werken met een duurzaam uitgifteprotocol en CO2-neutraliteit als uitgangspunt te nemen, kunnen we de basis leggen voor een duurzame industrie in Meierijstad zonder negatieve impact op de omgeving. Tegelijkertijd wordt hiermee een bijdrage geleverd aan werkgelegenheid, ondernemerschap en innovatie. Denk vanuit kansen, niet vanuit onmogelijkheden.
• Benut de kennis en innovatiekracht van het zittende bedrijfsleven om maatschappelijke uitdagingen in de gemeente aan te pakken. Laat ondernemers meedenken in oplossingen, gebruik ze als klankbord en bedenk niet alles zelf. Ondernemers zijn betrokken bij de samenleving en willen hierin graag meedenken en –doen.
• Leer van elders: Meierijstad is een mooie gemeente met veel kennis en kunde, maar heel de wereld is bezig met verduurzaming. Leer van initiatieven elders, trek samen op met gemeenten in de regio en kopieer goede en slimme ontwikkelingen.
• Stimuleer ideeën vanuit de gemeenschap: inwoners en ondernemers hebben vaak duidelijke ideeën en plannen op het gebied van onder andere verduurzaming. Soms kunnen deze zonder tussenkomst van de gemeente ontwikkeld worden, in andere gevallen beslist de gemeente of een initiatief binnen de gestelde kaders mogelijk is en/of verder doorontwikkeld wordt. Door initiatieven vanuit de samenleving te stimuleren en te faciliteren, wordt draagvlak gecreëerd.

Graag gaan we vanuit POM in gesprek met de politiek over onze visie op duurzaamheid en over de manier waarop we in Meierijstad de gestelde doelen kunnen behalen. Wil je een reactie geven op onze visie? Mail deze dan naar Jos van Asten op info@pom.nl.